Część nigdy nie wróciła do domu. 85. rocznica wysiedleń

Zbyszek Kopeć

Przy pamiątkowej tablicy na dworcu PKP w Rajczy, odbyły się wczoraj uroczystości upamiętniające 85. rocznicę wysiedlenia mieszkańców Żywiecczyzny w ramach Akcji Saybusch.

W obchodach wzięli udział uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 w Rajczy, władze samorządowe i powiatowe, poczty sztandarowe

Obchody rozpoczął sołtys Rajczy Zbigniew Kopeć, następnie głos zabrali wójt Gminy Rajcza oraz starosta żywiecki.
Ks. Proboszcz Andrzej Zawada wspólnie z obecnymi na obchodach modlili się w intencji wysiedlonych. Po wspólnej modlitwie delegacje złożyły wiązanki kwiatów i zapaliły znicze pamięci.

Druga część obchodów odbyła się w Szkole Podstawowej Nr 1 w Rajczy, gdzie gościem honorowym był świadek tamtych czasów Stanisław Porwisz. Opowiedział on obecnym o trudnych czasach wojny i akcji wysiedleńczej w Rajczy z perspektywy mieszkańca Rajczy. Podkreślił, jak ważne jest kultywowanie pamięci o bolesnej historii regionu, aby młode pokolenia znały losy swoich przodków i potrafiły docenić wolność, którą dziś mogą się cieszyć.

Akcja Saybusch – tło historyczne

Akcja Saybusch (niem. Aktion Saybusch) była masowym wysiedleniem Polaków z Żywiecczyzny przeprowadzonym przez Niemców w okresie od 22 września do 12 listopada 1940 roku. Celem akcji było „umocnienie niemczyzny” poprzez usunięcie polskiej ludności i osiedlenie na tych terenach niemieckich kolonistów. Jak podaj Wikipedia, w wyniku wysiedleń około 20 tys. osób zostało deportowanych do Generalnego Gubernatorstwa, a w ich miejsce sprowadzono niemieckich osadników.

Akcja Saybusch była częścią szerszego planu germanizacji terenów wcielonych do III Rzeszy po agresji na Polskę w 1939 roku. Władze okupacyjne prowadziły politykę „Heim ins Reich”, polegającą na osiedlaniu niemieckich kolonistów na terenach zamieszkałych przez ludność polską.

Wysiedlenia miały dramatyczny wpływ na życie mieszkańców Żywiecczyzny. Wielu z nich zostało pozbawionych domów, majątku i ojcowizny. Część deportowanych trafiła do obozów pracy przymusowej, a niektórzy zostali zamordowani lub zginęli w wyniku brutalnego traktowania przez okupanta.

Dziś, 85 lat po tych tragicznych wydarzeniach, pamięć o ofiarach Akcji Saybusch jest kultywowana przez lokalne społeczności, szkoły oraz organizacje społeczne. Obchody rocznicy wysiedleń stanowią ważny element edukacji historycznej i przypomnienie o konieczności pielęgnowania pamięci o przeszłości.

Poniżej zdjęcia- Starostwo Powiatowe w Żywcu, Zbyszek Kopeć.