„Polski proces w stylu amerykańskim”

Sztuka oparta na motywach powieści Zofii Nałkowskiej ostatnią premierą, w tym sezonie, w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej.

Przed nami ostatnia w tym sezonie premiera w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej. Na warsztat wzięto jeden z najrzadziej przenoszonych na deski teatru tekstów literatury – "Granicę" Zofii Nałkowskiej. Spektakl otrzymuje podtytuł "Polski proces w stylu amerykańskim" i to proces staje się elementem porządkującym całość. Reżyser sztuki mówił, że "Granica" trafiła do jego ręki przypadkiem, gdy rozmawiał z córką o szkolnych lekturach. Najpierw zapoznał się ze streszczeniem, a później musiał przejść przez "niestrawny" dziś tekst. Dlatego twórcy sztuki podjęli się zbudowania tematu na nowo, w oparciu o historię z Nałkowskiej. Posłuchaj.

– Czytając to [powieść – red.] wydawało mi się to taką niesamowitą historią, która dzisiaj mogłaby być elektryzująca dla mediów i szalenie ekscytująca. Natychmiast otwiera się nam historia Billa Clintona, ale też mnóstwo lokalnych historii; uwikłania w afery natury erotycznej, natury politycznej. To co mnie urzekło, to że ten bohater chce naprawdę dobrze, chce żeby ten świat był lepszy, inny. Ale jest produktem naszej rzeczywistości, gdzie to pole wolności jest małe. Nagle nasz bohater orientuje się, że jego: działanie, bycie, życie – jest efektem różnego rodzaju kompromisów. Owymi "granicami", o których pisała Nałkowska – opowiadał Piotr Ratajczak, reżyser spektaklu. 

– Język jest zupełnie mój, taki mi się wydaje. Jest uniwersalny, taki serialowy może trochę […]. Tekstu stricte z Nałkowskiej – 1:1 – jest może 10%. Wszystkie sceny są moim językiem przepisane. Są motywy […], są postaci Nałkowskiej, zdarzenia Nałkowskiej, ale dramat jest napisany przeze mnie – mówiła Joanna Kowalska, odpowiedzialna za adaptację. 

Sztuka pokazuje różne perspektywy widzenia tych samych postaci; ich wyborów i to jak funkcjonują w rzeczywistości prywatnej, społecznej i politycznej. "Granica. Polski proces w stylu amerykańskim" bardzo silnie podejmuje problem sytuacji kobiet, i to zarówno czasu, w którym Nałkowska napisała swoją powieść (lata `30 XX wieku), jak i dziś. Realizacja "procesu" odzwierciedla się także na poziomie scenografii. Dzięki zastosowaniu wielkoformatowych luster – na scenie widzimy odbicie widowni budynku teatru, co przekłada się na to, że widz spektaklu staje się uczestnikiem "procesu". Posłuchaj.

Premiera "Granicy" dziś (15.04) w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej. Sztuka wystawiana będzie na dużej scenie.