Zrobił światową karierę. Kto wie, że pochodził z Cieszyna?

15.06.2023 11:30

Nie ma człowieka pochodzącego z Cieszyna, który zrobiłby większą karierę niż prof. Richard Pipes. W tym roku przypada setna rocznica jego urodzin. Z tej okazji powstał film dokumentalny o profesorze. Jego premiera – w poniedziałek w Cieszynie.

Był światowej sławy historykiem i sowietologiem, przez prawie 30 lat wykładowcą Uniwersytetu Harvarda w Cambridge, a także doradcą prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana.

Nie wszyscy jednak wiedzą, że Richard Pipes przyszedł na świat w Cieszynie. W mieście nad Olzą mieszkał w kamienicy przy ulicy Ciężarowej, dziś ulicy doktora Jana Michejdy. To było środowisko, liberalnych, zasymilowanych Żydów – podkreśla dyr. Muzeum Śląska Cieszyńskiego Irena French.

– Pipesowie osiedlili się w Cieszynie, kiedy Cieszyn przeżywał swoją największą tragedię jako miasto czyli zaraz po podziale w 1920 roku. Oni nie byli „s tela”, ale świetnie się wpasowali w to środowisko cieszyńskich Żydów. Matka profesora była z Warszawy, a ojciec był ze Lwowa. Przyznaje, że rodzice mówili albo po polsku albo po niemiecku, natomiast do syna mówili tylko po niemiecku – opowiadała na specjalnej konferencji prasowej Irena French. Posłuchaj

Richard Pipes wyjechał z Cieszyna będąc jeszcze dzieckiem, Polskę opuścił jako nastolatek, ale mimo to znakomicie posługiwał się językiem polskim. Swoje rodzinne miasto wspominał z sentymentem i ponownie odwiedził w latach 90. Poznał go wtedy ówczesny burmistrz Cieszyna, a obecny starosta cieszyński Mieczysław Szczurek.

– Profesor Pipes mimo tego, co osiągnął w życiu, był bardzo takim przystępnym człowiekiem. Miałem okazję go poznać, zjeść z nim kolację, gdy byłem burmistrzem, a on odbywał wtedy ostatnią już wizytę w Cieszynie, zresztą potem miał wykład na sali sesyjnej. Naprawdę sympatyczny pan, z bardzo jasnym umysłem, rzeczowo mówiący o różnych sprawach – wspomina Mieczysław Szczurek. Posłuchaj

W lipcu przypadnie setna rocznica jego urodzin. Dlatego samorząd powiatu cieszyńskiego zdecydował o stworzeniu filmu o Richardzie Pipesie.

– Powstała taka myśl, że byłoby dobrze napisać scenariusz, a potem nakręcić film na temat życia i związków z Cieszynem tego człowieka, który tak bardzo przyczynił się do wolności. On właśnie za tym stał, że w pewnym czasie, w pewnych okolicznościach, prezydent Stanów Zjednoczonych usłyszał o Polsce to, co powinien usłyszeć. To była właśnie ta osoba – mówi wicestarosta Janina Żagan. Posłuchaj

Film został wyprodukowany przez Muzeum Śląska Cieszyńskiego. Powstał na kanwie książki samego Richarda Pipesa pt. „Żyłem”. Autorem dokumentu „Najważniejsza jest wolność” jest Roman Anusiewicz.

W filmie zobaczyć można między innymi syna profesora – Daniela Pipesa, żonę – Irene Pipes, ambasadora Stanów Zjednoczonych w Polsce Marka Brzezińskiego, byłego prezydenta Polski Lecha Wałęsę, byłego premiera Jerzego Buzka, byłego burmistrz Cieszyna, a obecnie eurodeputowanego Jana Olbrychta.

Uroczysta premiera obrazu wyprodukowanego przez Muzeum Śląska Cieszyńskiego odbędzie się w poniedziałek w kinie Piast w Cieszynie. Później film będzie można oglądać na kanale YouTube Starostwa Powiatowego w Cieszynie.

Napisane przez: Izabela Janoszek