20 lat FotoArtFestivalu – święto fotografii w Bielsku-Białej

Artykuł sponsorowany

Od dwóch dekad Bielsko-Biała jesienią zamienia się w międzynarodową stolicę fotografii. FotoArtFestival, zainicjowany w 2005 roku przez Inez i Andrzeja Baturo, stał się jednym z najważniejszych wydarzeń fotograficznych w Polsce i Europie.
Dziś, w 2025 roku, obchodzi swoje 20-lecie.

Początki i idea

FotoArtFestival narodził się z pasji. W 2005 roku Inez i Andrzej Baturo – fotografowie i kuratorzy – postanowili stworzyć w Bielsku-Białej wydarzenie, które nie tylko pokaże najciekawszą fotografię światową, ale też pozwoli na spotkanie z wyjątkowymi ludźmi – artystami z najwyższej półki światowej. Od początku założeniem było, aby festiwal miał charakter „slow” – kameralny, intymny, umożliwiający bezpośredni kontakt z autorami i obrazami.
„Festiwal o ludziach i dla ludzi” – to hasło, które przez lata najlepiej oddaje atmosferę tego wyjątkowego wydarzenia.

Festiwal w rytmie „Slow Life”

W odróżnieniu od przerośniętych i spektakularnych wydarzeń, FotoArtFestival postawił na jakość i bliskość. Widzowie nie muszą się spieszyć. Wystawy rozlokowane w przestrzeniach galerii i muzeów w samym centrum miasta pozwalają na powolne, refleksyjne obcowanie ze sztuką fotografii. Jest też czas na spotkanie człowieka z człowiekiem.
Centralnym punktem programu od zawsze pozostaje Maraton Autorski, czyli cykl spotkań, w których znakomici fotografowie prezentują swoje prace i odpowiadają na pytania publiczności. Atmosfera tych dwóch dni jest bardzo inspirująca, zarówno dla samych twórców, jak i dla publiczności. Sednem dyskusji jest kondycja współczesnego świata i człowieka, a fotografia jest do tego (tylko lub aż) pretekstem.
Maraton Autorski to możliwość wejścia w mądry i głęboki dialog, zadawanie pytań
i dzielenie się refleksjami. Ma on w sobie coś z intymnego spotkania i wspólnej podróży przez różne problemy i wrażliwości. To właśnie tutaj dochodzi do prawdziwej integracji – między mistrzami a publicznością, między kulturami, pokoleniami i sposobami patrzenia na świat.
Dzięki tej formule uczestnicy – zarówno artyści, jak i publiczność – stają się częścią jednego kręgu. Dla wielu osób to najważniejszy punkt festiwalu, moment, w którym fotografia przestaje być tylko obrazem, a staje się wyjątkowym doświadczeniem wspólnoty.
W festiwalowym programie jest także konkurs na wystawę indywidualną – FotoOpen, przeglądy portfolio „Trampolina”, pokazy multimedialne „DiasShow” oraz ciekawe, rozwijające warsztaty i spotkania edukacyjne. Jest też specjalny dział dla dzieci młodzieży, bo FotoArtFestival wychowuje kolejne pokolenia znawców dobrej fotografii.

Mistrzowie i debiutanci

Na przestrzeni dwóch dekad do Bielska-Białej przyjeżdżali artyści z ponad 50 krajów – od Azji i Afryki, przez Europę, po Amerykę Północną i Południową. Wystawy łączyły mistrzów fotografii dokumentalnej i reporterskiej, pejzażowej i eksperymentalnej, z młodymi twórcami szukającymi własnego języka wizualnego. Dzięki temu FotoArtFestival stał się miejscem, gdzie można oglądać najważniejsze nurty światowej fotografii i jednocześnie odkrywać nowe talenty. Co ważne, znakomita większość prezentowanych przez te lata wystaw to polskie premiery, co stało się już niepisaną tradycją i znakiem wyróżniającym bielsko-bialskiego Festiwalu. Autorami tych wystaw często są prawdziwe gwiazdy, ważne nazwiska zapisane już w historii fotografii polskiej i światowej, a z kolei debiutanci w każdym wieku dostają tu ważną platformę na dobry start.

Znaczenie i dziedzictwo

FotoArtFestival to dziś marka sama w sobie – wydarzenie, które przez 20 lat konsekwentnie budowało reputację Bielska-Białej jako miasta fotografii. Festiwal, odbywający się w trybie biennale, dwukrotnie zdobył nagrodę portalu Fotopolis za „najlepszy festiwal fotograficzny w Polsce” (2021 i 2023), i stał się punktem odniesienia dla innych imprez artystycznych tego typu.
Jego siła tkwi w prostocie, w bardzo wysokiej jakości wystaw, w dialogu z widzem i
w otwartej, przyjaznej atmosferze.

Dwie dekady pasji

Dwadzieścia lat to czas, w którym zmieniła się fotografia – techniki, estetyki, media. Jednakże duch FotoArtFestivalu pozostał ten sam: wiara, że obraz fotograficzny to język uniwersalny, którym można opowiadać o człowieku, jego emocjach i o otaczającym nas świecie.
Festiwalowe wystawy to jednak coś więcej niż zwykłe opowieści. Fotografia, jaką pokazują organizatorzy w Bielsku-Białej, zmienia sposób patrzenia na rzeczywistość, uczy wrażliwości i krytycznego myślenia. Każdy obraz niesie pytania o to, kim jesteśmy, jak żyjemy i jak traktujemy innych. W tym sensie FotoArtFestival buduje człowieka myślącego i zaangażowanego, zachęca do dialogu i do odpowiedzialności za świat wokół nas.
Jesienią 2025 roku, podczas swej 11. edycji, FotoArtFestival będzie czymś więcej niż tylko kolejnym spotkaniem ze sztuką fotografii. Będzie to celebracja dwóch dekad pasji i wytrwałego budowania niezwykłej wspólnoty ludzi myślących i patrzących podobnie. To opowieść o sile obrazów, które inspirują, zmuszają do refleksji i – krok po kroku – potrafią zmieniać świat na lepsze. A przynajmniej z taką wiarą jest organizowany…

Pamięć o Andrzeju Baturo

W 2017 roku Festiwal przyjął imię Andrzeja Baturo, który zmarł w tym samym roku. Był on współtwórcą tego ważnego wydarzenia, jego dyrektorem i spiritus movens. Od tego momentu każda kolejna edycja jest także hołdem dla jego dorobku i zaangażowania w rozwój fotografii w Polsce.

Jubileusze i przełomy
• 1. edycja (2005) – FotoArtFestival rozpoczął dużym, międzynarodowym uderzeniem. Już wtedy, ówczesny magazyn „Obieg” wymienił FotoArtFestival na liście najważniejszych wydarzeń kulturalnych danego roku w Polsce.
• 9. Edycja (2021) – w roku 2022, Inez Baturo, dyrektor FotoArtFestivalu, została uhonorowana Nagrodą Stowarzyszenia Autorów ZAiKS w dziedzinie sztuk wizualnych. Nagroda ta była wyrazem uznania za jej wieloletnią działalność artystyczną, kuratorską i organizacyjną, ale przede wszystkim – za stworzenie
i konsekwentny rozwój FotoArtFestivalu w Bielsku-Białej, który stał się jednym
z najważniejszych wydarzeń fotograficznych w Polsce i Europie.
• 10. edycja (2023) – wyjątkowa, poświęcona w całości polskiej fotografii. Ponad 50 autorów i wystaw stworzyło ważną panoramę rodzimej sztuki fotograficznej, od uznanych klasyków po młodych, znakomicie rokujących debiutantów.
• 11. edycja (2025) – tegoroczna, jubileuszowa, odbywa się w dniach 10–26 października. To powrót do międzynarodowej formuły, z udziałem znakomitych twórców o wysokiej renomie z 16 krajów świata (również z Polski). W programie znalazły się premierowe wystawy, konkursy, warsztaty i oczywiście – najważniejsze dni FotoArtFestivalu, czyli – Maraton Autorski (11 i 12 października). Uroczysta Gala otwierająca Festiwal odbędzie się w Teatrze Polskim dnia 10 października.

Organizatorem FotoArtFestivalu jest Fundacja Centrum Fotografii
Dyrektor – Inez Baturo
Głównym Partnerem jest Miasto Bielsko-Biała, Polska Stolica Kultury 2026