Zmotoryzował kraj, miał wpływ na historię miasta

Arch. Lecha Zielaskowskiego/NAC

Na czym polegał fenomen fiata 126p? Był mały i tani w utrzymaniu. Dziś mija dokładnie 50 lat od momentu, gdy w FSM-ie w Bielsku-Białej zmontowano pierwszy model tego samochodu.

6 czerwca 1973 roku to ważna data w historii polskiej motoryzacji, ale także ważna data dla Bielska-Białej. Wtedy w tutejszej Fabryce Samochodów Małolitrażowych zmontowano pierwszy model fiata 126p. Zmontowano z części ściągniętych z Włoch, gdzie już trwała produkcja Malucha. Fiat 126p zmotoryzował nasz kraj, ale przede wszystkim determinował historię rozwoju miasta.

– Miasto się zmieniło […]. Zmienił się krajobraz miasta. Nawet trudno sobie wyobrazić […] jakby dzisiaj wyglądało, gdybyśmy nie mieli takiego osiedla jak Złote Łany. Gdyby – wtedy ekspresówka – dzisiaj po prostu droga krajowa, dwupasmowa, która dochodzi do Bielska od strony Katowic, kończyła się w Tychach […]. Gdyby nie było wielu szkół, m.in. szkoły zawodowej tzw. samochodówki na os. Sarni Stok; wielu szkół, przedszkoli, wielu instytucji, które sponsorował Fiat – łącznie ze sportem – nie mielibyśmy – mówił dziś w trakcie porannego programu historyk dr Maciej Bujakowski, prezes Bielsko-Bialskiego Towarzystwa Historycznego (cała rozmowa do odsłuchania w zakładce AUDYCJE/GOŚĆ RADIA BIELSKO). Posłuchaj.

Na czym polegał fenomen fiata 126p? Był relatywnie tani i ekonomiczny w utrzymaniu, spalał ok. 5,5 l/100 km. W przedpłacie, którą przyjmowano na kilka miesięcy przed startem produkcji, za fiacika trzeba było zapłacić 69 tys. złotych. Dla porównania średnia pensja wynosiła wtedy między 3 a 4 tysiące. Latem 1973 roku na giełdzie Maluch osiągał już cenę 110 tys.

Kilka lat później wyprodukowano wersję dostawczego fiata 126p określanego jako BOMBEL. Celowo wprowadzono tutaj błąd językowy, bo Bombel przeznaczony był na eksport, a nazwa ze znakiem diakrytycznym mogłaby za granicą stwarzać problemy. 

We Włoszech produkcja fiata 126 zakończyła się w 1980 roku. Ostatni fiat 126p z linii produkcyjnej w Polsce zjechał we wrześniu 2020 roku.