Z Bielska do Monte Carlo. Historia Fiata 126p, który stał się symbolem pokolenia

Arch. Lecha Zielaskowskiego/NAC

Ponad pół wieku temu, 22 lipca 1973 roku, z taśmy montażowej w Bielsku-Białej zjechał pierwszy seryjny Fiat 126p. Maluch, bo tak pieszczotliwie nazwano ten model, stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli PRL. Jego historia to nie tylko dzieje motoryzacji, ale i świadectwo realiów społeczno-gospodarczych tamtej epoki.

Początki produkcji w Bielsku-Białej

Fabryka Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej została otwarta w 1973 roku. To właśnie tam, na mocy umowy licencyjnej z Fiatem podpisanej w październiku 1971 roku, rozpoczęto montaż popularnego modelu 126p. Pierwszy egzemplarz zmontowano już 6 czerwca, wykorzystując części sprowadzone z Włoch.

Maluch jako dobro luksusowe PRL

W momencie debiutu Fiat 126p kosztował 69 tys. zł, co stanowiło około 20 średnich pensji. Na rynku wtórnym ceny sięgały nawet 120 tys. zł. Do zakupu potrzebny był nie tylko zasobny portfel, ale także talon – specjalny przydział. Mimo trudnej dostępności, chętnych nie brakowało. Maluch szybko stał się obiektem pożądania i symbolem awansu społecznego.

Rozwój i eksport Fiata 126p

W 1975 roku uruchomiono kolejną linię produkcyjną w Tychach. Samochód przeszedł wiele modyfikacji: w 1978 roku zwiększono pojemność silnika i moc, zmieniono deskę rozdzielczą oraz zastosowano nowoczesne zderzaki.

Fiat 126p był eksportowany do wielu krajów: Australii, Kuby, a w latach 1985-1989 także do Chin, gdzie służył jako taksówka. Pierwsza umowa licencyjna została rozliczona eksportem komponentów, bez potrzeby użycia dewiz.

Fiat 126p na trasie rajdu Monte Carlo

Nie wszyscy pamiętają, że Maluch doczekał się również wersji rajdowych. W 1975 roku Sobiesław Zasada i Longin Bielak testowali go zimą na trasie Warszawa-Monaco, która była odcinkiem dojazdowym legendarnego Rajdu Monte Carlo.

Zakończenie produkcji i dziedzictwo Malucha

Produkcję zakończono 22 września 2000 roku. Łącznie powstało ponad 3,3 mln egzemplarzy, z czego około 900 tys. trafiło na eksport. Ostatnie sztuki trafiły do muzeów w Turynie i Warszawie, gdzie do dziś przypominają o czasach, gdy Maluch był marzeniem milionów Polaków.