Andrzej zabezpieczony. Zabytkowy szyb przygotowywany do otwarcia

Fot. Gmina Brzeszcze

Zakończył się remont dachu nadszybia Andrzej III w Jawiszowicach. To pierwszy etap prac mających uchronić obiekt przed degradacją i przygotować go do pełnienia funkcji edukacyjnych oraz wystawienniczych.

Odbiór i finansowanie inwestycji

Odbiór robót odbył się z udziałem zastępcy burmistrza Brzeszcz Łukasza Kobielusza. Zadanie zrealizowała Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau, która od lat zajmuje się ochroną miejsc związanych z historią górnictwa i II wojny światowej. Wartość inwestycji wyniosła 990 tysięcy złotych, z czego 970,2 tysiąca pochodziło z dotacji w ramach Rządowego Programu Odbudowy Zabytków.

Zakres przeprowadzonych prac

Prace objęły oczyszczenie i malowanie elementów stalowych konstrukcji nadszybia oraz remont dachu. Zanim ruszyły roboty, powstała dokumentacja projektowa, a wszystkie działania były prowadzone w porozumieniu z Małopolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Wykonawcą zadania była firma Drelux z Broszkowic w gminie Oświęcim.

Szyb w ewidencji zabytków

Szyb Andrzej III został wpisany do wojewódzkiej ewidencji zabytków w 2011 roku jako przykład modernistycznej architektury przemysłowej, a dwa lata później znalazł się także w gminnej ewidencji zabytków Brzeszcz. Teren dawnej kopalni Brzeszcze Wschód, na którym stoi obiekt, w 2022 roku został przekazany gminie przez Spółkę Restrukturyzacji Kopalń. Obecnie nadszybie pozostaje w użyczeniu Fundacji Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau, która prowadzi tam działania edukacyjne i historyczne.

Trudna historia kopalni Brzeszcze

Historia miejsca sięga początków XX wieku. Kopalnia Brzeszcze stała się w latach 20. pierwszą państwową kopalnią w Polsce. W czasie II wojny światowej zakład przejął niemiecki koncern Herman Goring Werke. W tym okresie do pracy w kopalni kierowano więźniów podobozu KL Auschwitz – Jawischowitz.

Pierwszy krok do ochrony dziedzictwa

Samorząd podkreśla, że zakończony remont to dopiero początek działań związanych z zachowaniem przemysłowego dziedzictwa regionu. Nadszybie Andrzej III ma być w przyszłości nie tylko zabezpieczone technicznie, ale także udostępniane mieszkańcom i turystom jako świadectwo historii górnictwa w Małopolsce Zachodniej.